Nazwa forum

Czym zajmuje się prawo gospodarcze?
Prawo gospodarcze jak każde inne prawo reguluje pewne stosunki prawne.
Prawo gospodarcze będzie się zajmowało regulacją stosunków prawnych, które powstają w przestrzeni po-między państwem a podmiotem gospodarczym. Inaczej mówiąc, jest to sfera stosunków prawnych, która wypełnia przestrzeń pomiędzy państwem podmiotami gospodarczymi.
Będzie interesował nas każdy podmiot gospodarczy od początku do końca, ale w wybranym zakresie; od powstania do zakończenia działalności.
Pojęcie działalności gospodarczej
Pod pojęciem działalności gospodarczej rozumie się zgodnie z ustawą o działalności gospodarczej z dnia 23 grudnia 1988 r. działalność wytwórczą, budowlaną, handlową i usługową prowadzoną w celach za-robkowych n na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność.
Sąd Najwyższy sformułował charakterystyczne cechy tej działalności gospodarczej: działalność gospodarcza powinna mieć charakter zawodowy, czyli stały, ma to być działalność powtarzalna, ta działal-ność ma być podporządkowana zasadzie racjonalnego gospodarowania (pomnażanie zysków), podmiot go-spodarczy ma uczestniczyć w obrocie gospodarczym, w pojęciu działalności gospodarczej mieści się również działalność ubezpieczeniowa w zakresie ubezpieczeń majątkowych, osobowych i w zakresie reasekuracji, udzielanie porad prawnych przez adwokatów, radców prawnych, do działalności gospodarczej zalicza się również czynności prawne i faktyczne związane uzyskiwaniem czynników produkcji (biura notarialne, ko-mornicy), produkcję roślinną (ogrodnictwo, sadownictwo) i zwierzęcą również zaliczamy do działalności go-spodarczej.
Podstawowe wyznaczniki dotyczące pojęcia działalności gospodarczej dla odróżnienia i innych rodzajów działalności są: gospodarczy charakter prowadzonej działalności, ukierunkowanie na osiąganie zysku (chociaż nie wszystkie podmioty gospodarce nastawione są na osiąganie zysku - są to wyjątki), sa-moistny charakter tej działalności.
Prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek oznacza, że działalność jest wykonywana w imieniu własnym i na własne ryzyko. Ale to nie oznacza, że nie możemy wyznaczyć zastępców czy pełno-mocników, którzy będą działali w naszym imieniu.
Przedsiębiorstwo podmiotu gospodarczego (podmiot gospodarczy) - terminu tego używamy w czterech znaczeniach: wg kodeksu handlowego; przedsiębiorstwo należy rozumieć jako zorganizowany kompleks majątkowy przeznaczony do prowadzenia działalności, o których mówi ustawa o działalności go-spodarczej, wg kodeksu cywilnego; art. 55 KC (!), przedsiębiorstwo jest traktowane jako zespół składni-ków materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych i obej-muje wszystko co wchodzi w skład tego przedsiębiorstwa: firmę, nazwę, znaki towarowe, księgi rachunko-we, prawa majątkowe ,itp. oraz art.526 KC. Kodeks cywilny traktuje pojęcie przedsiębiorstwa szerzej niż KH.
Art. 55.1. [Przedsiębiorstwo]
Przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji okre-ślonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,
2) księgi handlowe,
3) nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały,
4) patenty, wzory użytkowe i zdobnicze,
5) zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
6) prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo.
Art. 55.2. [Czynność dotycząca przedsiębiorstwa]
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsię-biorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Art. 55.3. [Gospodarstwo rolne]
Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
w znaczeniu przedmiotowym; oznacza zakres działalności gospodarczej konkretnego podmiotu gospo-darczego.
w ujęciu komplementarnym; występują jeszcze inne wartości i okoliczności, które działają w oderwaniu od kompleksu majątkowego i mają wpływ na wartość tego przedsiębiorstwa, np. lokalizacja przedsiębiorstwa, reputacja.
Kupiec rejestrowy - pojęcie to jest pojęciem węższym (ale bardziej konkretnym) od pojęcia przedsiębior-stwa podmiotu gospodarczego.
Kupcem rejestrowym jest ten kto we własnym imieniu prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe. ( nie wymaga wpisu do rejestru handlowego)
Rozróżnienie spółki prawa cywilnego i handlowego i reprezentacji stron
Spółka cywilna posiada zdolność sądową a nie posiada osobowości prawnej.
Tylko spółki prawa handlowego posiadają osobowość prawną.
Osobowość prawna wynika wprost z przepisów. Wskazówką do określenia, jaki podmiot ma osobowość prawną, jest to, kto ma prawo do reprezentowania podmiotu gospodarczego. Organem, który ma prawo do reprezentowania spółki jest zarząd. W spółkach prawa cywilnego nie ma zarządu, ponieważ nie ma ta spół-ka osobowości prawnej.
Każdy podmiot ma zdolność do czynności prawnych i ma także zdolność sądową. Spółka cywilna ma samo-dzielna pozycję prawną.
Artykuł 758 kodeksu postępowania cywilnego mówi, że do egzekucji wspólnego majątku wspólników spółki cywilnej jest konieczny tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim wspólnikom.
Inne jednostki nie posiadające osobowości prawnej, to np. osoby fizyczne prowadzące działalność gospo-darczą.
KATEGORIE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH (są wymienione w ustawie o działalności gospodarczej):
osoby fizyczne,
osoby prawne,
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (są podmiotami gospodarczymi).
Prowadzenie działalności gospodarczej w taki sposób wiąże się z pełną odpowiedzialnością tej osoby, która zamierza tę działalność prowadzić, na własny rachunek i na własne ryzyko.
Urząd dokonuje wpisu do rejestru działalności gospodarczej (nie odbywa się to w formie decyzji admi-nistracyjnej) na wniosek osoby fizycznej. Urząd może dokonać odmowy wpisu jeżeli działalność wymaga specjalnego zezwolenia lub koncesji lub podmiot chce prowadzić działalność nie objętą ustawą.
Po dokonaniu wpisu do rejestru działalności gospodarczej należy: zgłosić działalność do urzędu skarbowego, statystycznego, ZUS-u; założyć konto bankowe i ewentualnie dokonać innych zgłoszeń wyma-ganych przepisami szczegółowymi.
Wykreślenie z ewidencji działalności następuje w drodze zawiadomienia urzędu o zaprzestaniu dzia-łalności. Po uzyskaniu zaświadczenia z urzędu zawiadamia się odpowiednie urzędy jak przy rejestracji dzia-łalności.
Formy prowadzenia działalności określają:
przepisy kodeksu handlowego,
przepisy kodeksu cywilnego,
inne akty normatywne (ok. 800), np. ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, spółdzielniach, rzemiośle, partiach politycznych, związkach zawodowych, itd.
Każdy podmiot gospodarczy powinien mieć:
oznaczenie, oznaczoną siedzibę (art.162, 309 KH); przepisy nakładają obowiązek ujawnienia pełnej identy-fikacji podmiotu gospodarczego, w siedzibie powinny być przechowywane dokumenty prowadzenia działal-ności gospodarczej,
Art. 162. [Treść i forma umowy]
§ 1. Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.
§ 2. Umowa spółki powinna określać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot przedsiębiorstwa;
3) czas trwania spółki, jeżeli jest ograniczony;
4) wysokość kapitału zakładowego;
5) czy wspólnik może mieć jeden tylko, czy większą ilość udziałów;
6) ilość i wysokość udziałów, objętych przez poszczególnych wspólników.
Art. 309. [Treść statutu]
§ 1. Statut spółki akcyjnej powinien określać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot przedsiębiorstwa;
3) czas trwania spółki, jeżeli jest ograniczony;
4) wysokość kapitału akcyjnego, sposób jego zebrania, nominalną wartość akcji i ich ilość ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
5) ilość akcji poszczególnych rodzajów i przywiązane do nich uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów;
6) imiona i nazwiska (firmę) oraz adres (siedzibę) założycieli;
7) organizację władz zarządzających i nadzorczych.
miejsce prowadzenia działalności,
firmę. -- Pojęcia: firma i nazwa nie można utożsamiać.--
Ustawodawca w ustawie o działalności gospodarczej posługuje się nazwą: firma.
Pojęcie „firma” należy zawsze utożsamiać z podmiotem gospodarczym prawa handlowego.
Kodeks handlowy wymienia cztery spółki prawa handlowego:
spółka jawna,
spółka komandytowa,
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
spółka akcyjna.
Przepisy kodeksu handlowego bardzo szczegółowo opisują zasady, które dotyczą określenia firmy.
Firma
Użycie firmy może polegać między innymi na: oznaczeniu siedziby podmiotu gospodarczego oraz miejsca prowadzenia jego działalności i na umieszczeniu firmy na wszelkich dokumentach handlowych (rachunkach, zamówieniach, itp.). Prawo do firmy podlega ochronie sądowej.
Naruszenie prawa do firmy jest nie tylko bezprawne posługiwanie się firmą ale również posługiwanie się firmą, której określenie może wprowadzić w błąd co do tożsamości tej firmy.
Jedynym wyjątkiem od tej zasady ochrony firmy jest umowa franchisingu (umowa nienazwana), która może upoważnić inny podmiot gospodarczy lub osobę do czasowego używania firmy.
Nazwa: To pojecie różne od firmy, stosowane do określeń podmiotów nie zaliczanych do podmiotów prawa handlowego. Nazwa podmiotu gospodarczego pozwala na wyróżnienie go od innych podmiotów gospodar-czych.
Nazwa podlega ochronie jako dobro osobiste.
Znak towarowy: To znak, który nadaje się do odróżnienia towarów lub usług określonego podmiotu go-spodarczego od towarów lub usług tego samego rodzaju innego podmiotu gospodarczego. Może być wyra-żony jako: wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, melodia, kompozycja plastyczna lub wszystkie te elementy łącznie. Znak towarowy podlega ochronie prawnej i w związku z tym jest rejestro-wany w urzędzie patentowym w Warszawie.
Różnica między znakiem towarowym a nazwą: przedsiębiorstwo może mieć tylko jedna nazwę a zna-ków towarowych niezliczoną ilość; znaki są nakładane na towary natomiast nazwy są na stemplach, szyl-dach, listach, itp.; inne są wymogi formalne od których zależy ochrona nazwy a inne od których zależy ochrona znaku towarowego,
znak musi odróżniać towar a nazwa nie musi odróżniać towaru.
Zasady wolności gospodarczej
Wolność gospodarcza jest traktowana jako jeden z elementów ładu gospodarczego, dlatego jest ona zapi-sana jako zasada konstytucyjna.
Wolność gospodarcza ma swoje ograniczenia (ograniczenia swobód prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej):
swoboda podejmowania działalności gospodarczej jest niepełna, ponieważ jest ograniczona koniecznością uzyskania koncesji i zezwoleń,
swoboda prowadzenia działalności gospodarczej jest ograniczona ograniczeniami policyjno - administracyj-nymi: ograniczenia o charakterze podatkowym, spełnienia pewnych wymogów prawa wodnego, budowlane-go, górniczego, ochrony środowiska, ochrony dóbr kultury, przepisów miejscowych, itp.,
swoboda w wyborze formy organizacyjnej jest ograniczona, np. działalność ubezpieczeniowa może być po-dejmowania tylko w formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych albo spółki akcyjnej,
swoboda w konkurowania z innymi podmiotami gospodarczymi, ograniczają tą swobodę przepisy o nie-uczciwej konkurencji,
swoboda w zakresie zbywania własnych towarów i usług oraz kształtowania cen, jest ograniczona przepi-sami o praktykach monopolistycznych,
swoboda w zakresie decydowania o sposobie zaangażowania kapitału, swoboda pełna,
swoboda w zakresie zatrudnienia, jest ograniczona kodeksem pracy,
swoboda w zakresie decydowania o sposobie prowadzenia działalności gospodarczej, jest prawie pełna.
Zasada równości.
Każdy podmiot gospodarczy prowadzi działalność na równych prawach, ponieważ:
równość w zakresie wyboru formy organizacyjnej,
równość w zakresie obowiązków ubezpieczeniowych,
równość w zakresie przestrzegania różnego rodzaju obowiązków, które wynikają z przepisów prawnych o charakterze policyjno - administracyjnym,
równość określenia zdolności kredytowej,
równość określenia tzw. zdolności wekslowej,
równość w zakresie zdolności upadłościowej i układowej,
równość dotycząca sfery podatkowej; głównie dotyczy innych obciążeń publiczno - prawnych (niektóre podmioty są zwolnione z podatku, np. działające w specjalnych strefach ekonomicznych czy z udziałem ka-pitału zagranicznego).
Od tej zasady (7) równości przepisy szczególne przewidują różnego rodzaju odstępstwa.
REGON: Każdy podmiot gospodarczy na swój wniosek składa do Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego wniosek o ustalenie regonu - identyfikacji podmiotu gospodarczego. (ma na to 14 dni od momentu powsta-nia).
NIP: Oprócz regonu ustawa o zasadach ewidencji podatkowej zobowiązuje podmiot gospodarczy do uzy-skania numeru identyfikacji podatkowej, który nadaje Urząd Skarbowy w drodze decyzji administracyjnej.
Wolność gospodarcza w świetle przystąpienia do Unii Europejskiej
Polska, jako kraj jeden z krajów europejskich, musi dostosować swoje przepisy prawa gospodarczego, w szerokim tego słowa pojęciu, do wymogów prawa międzynarodowego, który obowiązuje w Unii Europej-skiej, szczególnie w zakresie:
swobodnego przepływu towarów - zlikwidować bariery celne, podnieść jakość produktów, obniżyć ceny do cen porównywalnych w Unii,
swobodnego przepływu pracowników między państwami Unii - wzrost liczby osób wysokokwalifikowanych, podniesienie kształcenia na wyższy poziom,
swobody w zakładaniu przedsiębiorstw,
swoboda w zakresie świadczenia usług - generalnie chodzi o przepisy transportowe,
swoboda w zakresie przepływu kapitału (EURO),
swoboda w zakresie konkurencji.






































PRAWO PRACY
Prawo pracy to zespół norm, które reguluje stosunki pracy podporządkowanej i innych norm związanych ze stosunkiem pracy. Przedmiotem prawa pracy są stosunki prawne powstające w związku z pracą, i na tle pracy miedzy pracownikiem a pracodawcą.
Stosunek prawny, który powstaje w związku z pracą jest stosunkiem pracy podporządkowanej - pracow-nik nie wykonuje tej pracy dla siebie, ale dla pracodawcy, pod jego nadzorem i wg jego zaleceń.
Konsekwencja tego jest to, że pracownik wykonując daną pracę nie odpowiada za jej rezultat. Ryzyko zwią-zane z praca ponosi pracodawca.
Normy prawa pracy maja zastosowanie do stosunków pracy nawiązywanych na podstawie umowy, mia-nowania, powołania, wyboru i spółdzielczej umowy o pracę, nie mają zastosowania do różnego rodzaju umów regulowanych przepisami kodeksu cywilnego (umowy o pracę niepodporządkowaną; umowy zlecenia, o dzieło).
Podstawowym źródłem prawa pracy jest Kodeks Pracy.
Poza kodeksem pracy na temat prawa pracy mówią inne przepisy.
Pierwszą grupę przepisów stanowią przepisy takie jak np.:
ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
ustawa o związkach zawodowych,
ustawa o organizacjach pracodawców,
ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych,
ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu,
konwencje i prawo międzynarodowe.
Drugą grupą przepisów, które regulują stosunki pracy to np.:
postanowienia układów zbiorowych pracy,
regulaminy i statuty,
umowa o pracę.
Wszystkie te uregulowania nie mogą być sprzeczne ani gorsze od kodeksu pracy.
Istnieje również trzecia grupa przepisów szczególnych, która dotyczy niektórych grup pracowników, np.: nauczycieli szkół podstawowych i średnich, nauczycieli akademickich, sędziów, prokuratorów, pracowników urzędów państwowych, kolejarzy, itd. Kodeks pracy jest w tym przypadku przepisem uzupełniającym. (wy-nika to z zasady, że przepis szczególny uchyla przepis ogólny)
Stosunek pracy i jego rodzaje
Pod pojęciem stosunku pracy należy rozumieć taki stosunek prawny, na podstawie którego pracownik zo-bowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Jeżeli pracownik wykonuje pracę na rzecz pracodawcy na podstawie umowy (za wyjątkiem umów zlecenia lub umów o dzieło) to bez względu na to jakie są zapisy zawarte w tej umowie, jest to stosunek pracy pod-porządkowanej.
Stosunek pracy może nawiązać osoba pełnoletnia, w niektórych przypadkach można zatrudniać młodocia-nych (tylko tych, którzy skończyli szkołę podstawową, a tych którzy nie skończyli szkoły podstawowej moż-na zatrudnić tylko do przyuczenia do zawodu).
Stosunek pracy może być również zawarty z osoba częściowo ubezwłasnowolnioną, natomiast z mocy pra-wa nieważny jest stosunek pracy zawarty z osobę całkowicie ubezwłasnowolnioną.
Sposób powstania stosunku pracy
Powstanie stosunku pracy może nastąpić w drodze:
umownego stosunku pracy - umowa o prace w formie pisemnej,
mianowania - stworzenie stosunku pracy określonego jako stosunku służbowego, najczęściej dotyczy do organów administracji (sędziowie, prokuratorzy),
powołania - jest to sposób nawiązywania stosunku pracy przez właściwy organ na podstawie przepisów szczególnych, może być poprzedzone konkursem,
wyboru - dotyczy osób wybranych na stanowiska państwowe lub samorządowe,
spółdzielczego stosunku o pracę - stosunek między spółdzielnią a jej członkiem, dotyczy to głównie spół-dzielczości pracy.
Umowa o pracę powinna określać postanowienia istotne elementy:
rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania,
wynagrodzenie za pracę,
termin rozpoczęcia pracy i czas jej trwania (na czas określony, nieokreślony, na czas wykonania określonej pracy, na okres próbny).
Obowiązki stron
Obowiązki pracodawcy:
pracodawca jest zobowiązany pracownikom, którzy podejmują pracę po raz pierwszy warunki sprzyjające właściwej adaptacji zawodowej i społecznej,
zaznajomić pracowników, którzy podejmują pracę z zakresem obowiązków oraz w jaki sposób ta praca ma być wykonana i uprawnienia pracownika,
terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia,
udzielanie urlopu wypoczynkowego,
wydanie świadectwa pracy w związku z wygaśnięciem stosunku pracy,
zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy i zapewnić szkolenia pracowników,
powinien ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowej,
zaspakajać w miarę posiadanych środków potrzeby socjalne pracowników,
kształtowanie właściwej atmosfery w pracy.
Obowiązki pracowników:
sumienne i staranne wykonywanie pracy,
stosowanie się do poleceń przełożonych dotyczących pracy (jeśli nie są sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę),
przestrzegania ustalonego czasu pracy,
przestrzegania regulaminu pracy i porządku,
przestrzegania przepisów BHP i p-poż,
dbać o dobro pracodawcy i chronić jego imię,
zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
przestrzegać tajemnicy informacji poufnych,
zakaz konkurencji (umowa w formie pisemnej - pod rygorem nieważności).
Naruszenie obowiązków pracowniczych może narazić pracownika na odpowiedzialność zarówno porządko-wą, materialna jak i karną.
Wynagrodzenia za pracę
Wysokość wynagrodzenia zależy (wg przepisu) od: rodzaju pracy, kwalifikacji pracownika oraz ilości i jako-ści pracy. Wynagrodzenie przysługuje za faktyczny czas pracy albo za prace, która oceniana jest za pomocą ustalonych norm. Wypłata za pracę powinna być dokonywana przynajmniej raz w miesiącu  w z góry usta-lonym terminie.
Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie prawnej, jest prawem niezbywalnym. Ochrona prawa wynagro-dzenia obejmuje w szczególności: termin, miejsce i czas wypłaty, zakaz wykonywania potrąceń bez zgody pracownika za wyjątkiem tych, które wynikają z przepisów prawa (zaliczka na podatek od osób fizycznych, sumy wyegzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie świadczeń alimentacyjnych i innych świadczeń, zaliczki pieniężne udzielone pracownikom, przewidziane w kodeksie pracy kary pieniężne).
Pracownik ma również prawo do roszczenia o zarobek (np. w przypadku likwidacji firmy).
Uprawnienie do wynagrodzenia powstaje w samym momencie zatrudnienia, natomiast roszczenie staje się z chwilą wykonania pracy i po upływie czasu za które wynagrodzenie zostaje obliczone. Z chwilą nadejścia terminu wypłaty roszczenie płacowe staje się wymagalne.
Czas pracy
Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy albo w innym miejscu przeznaczonym do jej wykonywania. Do czasu pracy wlicza się również przerwy. Czas pracy wynosi 8 godzin na dobę i 42 godziny tygodniowo. Każda godzina praca poza ustalonymi normami jest pra-ca w godzinach nadliczbowych. Układy zbiorowe w niektórych sytuacjach mogą wprowadzić inny układ cza-su pracy, np. praca w ruchu ciągłym czy też równoważny czas pracy.
Urlopy pracownicze
Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w celu regeneracji sił przez pracownika. Urlop zależy od stażu pracy. Oprócz urlopów wypoczynkowych są urlopy: okolicznościowe, ma-cierzyńskie i bezpłatne. Pracownicy mogą być zwalniani również bez potracenia wynagrodzenia na wezwa-nia organów administracji państwowej.
Odpowiedzialność pracownika i jego rodzaje
W każdym stosunku prawnym, tak również ze stosunku pracy wynikają pewne konsekwencje. Niewłaściwe wypełnienie tego obowiązku powoduje określone skutki prawne czyli sankcje.
Może to być pociągnięcie pracownika do określonej odpowiedzialności:
porządkowa - zawsze wiąże się z naruszeniem przez pracownika ustalonego porządku, postanowień regu-laminu pracy, przepisów BHP, p-poż, - istota tej odpowiedzialności jest to, że wyraża się ona w samym uchybieniu już określonym obowiązkom - sankcje to: kara upomnienia, nagany i kara pieniężna,
dyscyplinarna - jest to szersza odpowiedzialność od porządkowej i surowsza, dotyczy szczególnych grup pracowników i dotyczy głównie takich zawodów jak: sędziowie, prokuratorzy, nauczyciele, strażacy, itp.,  kary to: potracenie z wynagrodzenia, przeniesienie na niższe stanowisko służbowe, dyscyplinarne zwolnie-nie z pracy lub wydalenie z pracy, aby pracownik mógł być ukarany należy przeprowadzić postępowanie dyscyplinarne przed komisjami dyscyplinarnymi, po roku nienaganne pracy może nastąpić zatarcie kary,
materialna - charakterystyczną cecha tej odpowiedzialności to, to, że wynika ona z powstałej szkody wo-bec pracodawcy, Kodeks Pracy rozróżnia dwa rodzaje odpowiedzialności: za szkodę powstałą na wskutek niewykonania, bądź też nienależytego wykonania obowiązków, za mienie powierzone pracownikowi, wina pracownika może być winą umyślną lub winą nieumyślną (dowiedzenie winy spoczywa na pracodawcy),
karna - jest następstwem popełnionego przez pracownika czynu przestępczego, czynu zabronionego przez prawo.
Obowiązki pracodawców wobec pracowników dokształcających się
Pracodawca powinien umożliwić podnoszenie kwalifikacji oraz sam organizować szkolenia.
Ustanie stosunku pracy
Zdarzenia, które mogą spowodować ustanie stosunku pracy:
rozwiązaniu umowy o pracę - może nastąpić na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem, bez wy-powiedzenia, z upływem czasu, na który umowa była zawarta lub  też z dniem ukończenia pracy, dla której umowa była zawarta, wypowiedzenie umowy o pracę musi być dokonane w formie pisemnej, gdzie musza być podane przyczyny rozwiązania umowy o pracę, rozwiązanie bez wypowiedzenia - z winy pracownika (musi być ciężkie naruszenie obowiązków lub popełnienie przestępstwa)
rozwiązanie stosunku pracy, który zaistniał z nominacji, powołania albo wyboru,
wygaśnięcie z mocy prawa - nieobecność pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania trwającego dłużej niż 3 miesiące, niestawienia się pracownika w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru wtedy gdy pozostawał na urlopie bezpłatnym, śmierć pracownika).
W związku z wadliwym rozwiązaniem umowy o pracę (rozwiązanie nieuzasadnione w konkretnym przypad-ku lub niezgodne z prawem) przez pracodawcę pracownikowi przysługuje roszczenie.
Świadectwo pracy
Związane jest z wygaśnięciem stosunku pracy. Każdy pracodawca zobowiązany jest niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy.
W świadectwie pracy należy podać:
informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy,
zajmowane stanowiska,
okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy,
W świadectwie pracy mogą być zawarte inne informacje niezbędne do  ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, o stopniu wykorzystania urlopu. Jeżeli wynagrodzenie jest zajęte przez sąd należy również taką wzmiankę umieścić.
Informacje o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz kwalifikacje – tylko i wyłącznie na wniosek pra-cownika.
Pracownikowi przysługuje prawo do odwołania się do pracodawcy w ciągu 7 dni od wydania świadectwa pracy, co do jego treści. Po upływie 7 dni, jeżeli świadectwo nie zostało sprostowane, pracownik ma prawo do odwołania się do sądu pracy.
Rozstrzyganie sporów ze stosunku pracy
Podstawową zasadą wyraźnie sformułowaną w kodeksie pracy jest zasada polubownego rozstrzygania spo-rów wynikających ze stosunku pracy przez pracodawcę i pracownika.
Przez sądy pracy są rozstrzygane spory typu:
Sądy Pracy rozstrzygają wszystkie sprawy ze stosunku pracy. Od wyroku sądu pierwszej instancji przysłu-guje stronom apelacja do sadu drugiej instancji.
Przedawnienie – 3 lata od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Ochrona pracy
Ochrona pracy to zespół norm prawa pracy. Zadaniem tych norm jest przeciwdziałanie wszystkiemu co mo-że stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego w procesie pracy. Generalnie do tych przepisów, które maja zabezpieczać możemy zaliczyć przepisy:
dotyczące bezpiecznej i higienicznych warunków pracy:
szczególnej ochronie pracy kobiet,
szczególnej ochronie pracy młodocianych,
o organizacji i uprawnieniach organów nadzoru nad warunkami pracy,
o odpowiedzialności pracodawcy za szkody wyrządzone pracownikowi.
Nadzór nad przestrzeganiem ww. norm sprawuje: PIP (Państwowa Inspekcja Pracy) i PIS (Państwowa In-spekcja Sanitarna) BHP (Dz. U. 109 – 1997, Dz. U. 129 – 1997). Ma możność stosowania działań represyj-nych.
Ubezpieczenia społeczne
Pracownicze ubezpieczenie społeczne to ogół świadczeń pieniężnych (lub w naturze) przysługujących pra-cownikom i ich rodzinom w przewidzianych przez Ustawę przypadkach. Te świadczenia są pokrywane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS). Głównym celem tych świadczeń jest zapewnienie niezbędnych środków do życia.
Rodzaje świadczeń:
zasiłki (chorobowy /choroba powyżej 35 dni/, wyrównawczy, rodzinny, macierzyński, wychowawczy, poro-dowy, opiekuńczy, pogrzebowy),
renty (rodzinne, inwalidzkie, chorobowe),
emerytury.
Ubezpieczeniu podlegają wszyscy pracownicy bez względu na sposób powstania stosunku pracy. Podle-gają mu także osoby świadczące usługi jako agenci oraz osoby, które są zatrudnione na podstawie umowy zlecenia zawartej na co najmniej 15 dni. Na podstawie odrębnych przepisów ubezpieczeniem objęci są inni pracownicy, inne zawody: artyści, adwokaci, rzemieślnicy, itp.
Obowiązek ubezpieczenia spoczywa na pracodawcy (Dz. U. 129 – 1997). Osoby, które nie pozostają w sto-sunku pracy, same za siebie ponoszą odpowiedzialność, ponieważ ubezpieczają się same.
Pośrednictwo pracy i ochrona bezrobotnych
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, Dziennik Ustaw 129/97 - dotyczy: obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenów zakłady, proce-sy pracy, pomieszczenia i urządzenia sanitarne.
Pracodawca, który zatrudnia 100 - 600 pracowników tworzy wieloosobową albo jednoosobową komórkę w niepełnym wymiarze czasu pracy do spraw BHP. Na każdych 600 pracowników powinien przypadać 1 BHP-owiec.
Do zakresu działania w takiej służbie BHP należy: przeprowadzanie kontroli, szkoleń, udział w czynnościach związanych z zaistniałym wypadkiem, itp.
Uprawnienia służby BHP: przeprowadzanie kontroli stanu BHP, wystąpienia do kierowników z zaleceniami usunięcia zagrożeń, występowanie o zastosowanie kar porządkowych, wstrzymać pracę urządzeń i maszyn, itd.
W 1995 powołano Krajowy Urząd Pracy oraz Wojewódzkie i Rejonowe Urzędy Pracy, obecnie te zadania przejęły powiaty. Powiatowe Urzędy Pracy maja za główne zadanie pozyskiwać nowe miejsca pracy, organi-zować przyuczanie i przekwalifikowanie do innego zawodu, pośredniczyć pomiędzy pracodawcą a przyszłym pracownikiem oraz inicjować i organizować prace interwencyjne, itp.
Bezrobotny to osoba:
zamieszkała stale w Polsce,
powyżej 18 lat do 60 (kobiety), 65 (mężczyźni),
nie jest zatrudniona i nie uczy się,
zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy,
zarejestrowana jest we właściwym Urzędzie Pracy.
Bezrobotnemu przysługuje zasiłek lub stypendium na okres do 12 miesięcy. Prawo do zasiłku nie przysługu-je gdy:
z przyczyn nieusprawiedliwionych nie stawił się w urzędzie pracy w wyznaczonym terminie,
bez uzasadnionej przyczyny odmówił przyjęcia propozycji pracy albo wykonania robót interwencyjnych,
u ostatniego pracodawcy rozwiązał stosunek pracy za wypowiedzeniem,
u ostatniego pracodawcy spowodował rozwiązanie stosunku pracy ze swojej winy bez wypowiedzenia,
jeżeli otrzymał jednorazową odprawę za urlop górniczy.



Prowadzenie działalności gospodarczej
Osoby fizyczne
Ustawa z dnia 23.12.1988 o działalności gospodarczej (Dz. U. 41 z 1988 roku). Ustawa ta „kończy swój żywot” 31.12.2000 roku). Trzeba znać art. 1-8:
Art. 1. [Wolność gospodarcza]  Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwo-lone każdemu na  równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
  Art. 2. [Definicje]
  1. Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest działalność wytwórcza, budowlana,  handlowa i usługowa, prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu  prowadzącego taką działal-ność.
  2. Podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, zwanej dalej „przedsiębiorcą”, może być  osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej,  utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie  działalności gospodar-czej.
  Art. 3. [Warunki prowadzenia działalności gospodarczej]
  1. Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać przewidziane prawem warunki prowadzenia działalności  go-spodarczej, dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia i zdrowia ludzkiego, a także inne warunki  określo-ne w przepisach budowlanych, sanitarnych, weterynaryjnych, przeciwpożarowych i  przepisach dotyczących ochrony środowiska.
  2. Przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby prace, zajęcia lub czynności w zakresie  prowadzonej działalności gospodarczej były wykonywane przez osoby legitymujące się  odpowiednimi kwalifikacjami, jeżeli z przepisów odrębnych ustaw wynika obowiązek posiadania  takich kwalifikacji.
  3. Przedsiębiorca, z zastrzeżeniem ust. 4,  jest obowiązany do:  1) posiadania rachunku ban-kowego i gromadzenia oraz wydatkowania środków pieniężnych za  pośrednictwem tego ra-chunku w każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest inny  przedsiębiorca i jednorazowa war-tość należności lub zobowiązań przekracza równowartość  3000 EURO albo równowartość 1000 EURO, gdy suma wartości tych należności i  zobowiązań powstałych w miesiącu poprzednim przekracza 10 000 EURO, przeliczone na  złote według kursu kupna walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z  ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym do-konywane są operacje  finansowe,  2) zawiadomienia urzędu skarbowego, właściwego ze względu na podatek dochodowy, o  posiadaniu rachunku bankowego, a w razie posiadania więcej niż jednego rachunku – do  wskazania jednego z nich jako rachunku podstawowego i zawiadomienia o tym banku, w  którym ten rachunek jest otwarty, oraz właściwego urzędu skarbowego; zawiadamiając  urząd skarbowy należy podać nazwę i adres banku oraz numer rachunku bankowego albo  podstawowego rachunku bankowego,  3) za-wiadomienia właściwego urzędu skarbowego oraz banku, w którym otwarty jest  podstawowy rachunek bankowy, o posiadaniu rachunków bankowych w innych bankach,  informując o nazwach i adresach banków oraz o numerach rachunków bankowych,  4) zawiadomienia banków, w których otwarte są inne rachunki bankowe tego przedsiębiorcy, o  nazwie i adresie banku, gdzie otwarty jest rachunek podstawowy, oraz o numerze tego  rachunku.
  3a. Banki, w których otwarte są rachunki bankowe przedsiębiorcy inne niż rachunek podstawowy,  obo-wiązane są do zawiadomienia o tym banku, w którym otwarty jest rachunek podstawowy tego  przedsię-biorcy.
  3b. W razie zmiany stanu faktycznego w stosunku do zawiadomień, o których mowa w ust. 3,  przedsię-biorca jest zobowiązany do zgłoszenia tych zmian w terminie 14 dni od daty ich powstania.
  3c. Przedsiębiorca jest obowiązany do przekazywania informacji, o których mowa w ust. 3,   także oddzia-łowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w którym opłaca składki na ubezpieczenie  społeczne.
  4. Przepis ust. 3  stosuje się do przedsiębiorców, którzy zgodnie z odrębnymi przepisami  obowiązani są do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podatkowej księgi przychodów i  rozchodów.
  Art. 4. [Zakres przedmiotowy]
  1. Przedsiębiorcy mogą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonywać czynności  oraz dzia-łań, które nie są przez prawo zabronione.
  2. Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie pocztowych usług o charakterze  powszechnym, po-legających na przyjmowaniu, przewozie i doręczaniu w obrocie krajowym i  zagranicznym: przesyłek listo-wych – z wyjątkiem druków bezadresowych i ankiet – o masie do  2000 g, listów wartościowych o masie do 2000 g, paczek pocztowych oraz nadawaniu i doręczaniu  przekazów pocztowych, jest zastrzeżone dla Poczty Polskiej.
  Art. 5. [Zatrudnianie osób]  Przedsiębiorca może zatrudniać pracowników w nieograniczonej liczbie i bez pośrednictwa  organów zatrudnienia.
  Art. 6. [Prawo zrzeszania się]
  1. Przedsiębiorcom przysługuje, na zasadzie dobrowolności, prawo zrzeszania się w organizacje  przedsię-biorców.
  2. Zrzeszanie się w organizacje przedsiębiorców regulują ustawy.
  Art. 7. [Równorzędność podmiotów]  Przedsiębiorcy, niezależnie od typu własności, na jednolitych zasa-dach podlegają obciążeniom  publicznoprawnym oraz korzystają z kredytów bankowych i zaopatrzenia w środki produkcji.
  Art. 8. [Ewidencja]
  1. Podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie mające  osobowo-ści prawnej wymaga, z zastrzeżeniem art. 9 –11, zgłoszenia do ewidencji działalności  gospodarczej, zwa-nej dalej „ewidencją”.
  2. skreślony.
Ważny jest artykuł 9(częste pytanie na egzaminie):
Art. 9. [Zajęcie uboczne]
  1. Nie wymaga zgłoszenia do ewidencji działalność gospodarcza prowadzona przez osobę fi-zyczną  osobiście, w zakresie określonym w ust. 2,  z której zarobek stanowi dodatkowe źródło  dochodu tej osoby (uboczne zajęcie zarobkowe).
  2. Przedmiotem działalności gospodarczej, o której mowa w ust. 1,  mogą być:  1) wytwarzanie przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodarskiego oraz rękodzieła  ludowego i arty-stycznego,  2) naprawy i konserwacje przedmiotów użytku osobistego, domowego i gospodar-skiego oraz  mieszkań, a także wykonywanie innych usług z użyciem materiałów i narzędzi wła-snych lub  powierzonych, z wyjątkiem zarobkowego przewozu osób,  3) czynności handlowe po-legające na sprzedaży nie przetworzonych produktów rolnych,  ogrodniczych, sadowniczych, hodowlanych, w tym mięsa z uboju gospodarczego, runa  leśnego, owoców leśnych, posiłków domowych, a także przedmiotów określonych w pkt 1.   4) wynajmowanie turystom przez rolni-ków pokoi lub miejsc na ustawienie namiotów w obrębie  gospodarstwa, sprzedaż posiłków i świadczenie usług z tym związanych.
Równie ważny jest artykuł 10:
Art. 10. [Wyłączenie ewidencjonowania]  Zgłoszeniu do ewidencji nie podlega:  1) podjęcie dzia-łalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej,  ogrodnictwa oraz sadownictwa,  2) podjęcie działalności gospodarczej przez osoby prawne,  3) podjęcie działalno-ści gospodarczej, która w myśl ustawy wymaga uzyskania koncesji.  4) podjęcie działalności go-spodarczej, która na podstawie odrębnych ustaw wymaga uzyskania  zezwolenia.
Koncesje(wystarczy wymienić pięć trafnych):
Art. 11. [Rodzaje działalności koncesjonowanej]
  1. Uzyskania koncesji wymaga podjęcie działalności gospodarczej w zakresie:  1) poszukiwania, rozpo-znawania i wydobywania kopalin oraz surowców mineralnych  znajdujących się w odpadach powstałych po robotach górniczych oraz po procesach  wzbogacania kopalin, bezzbiornikowego magazynowania substancji w górotworze oraz  składowania odpadów w podziemnych wyrobiskach górniczych,  2) przetwórstwa i obro-tu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi,  2a) przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi  3) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją,  4) wytwarzania środków farmaceu-tycznych i materiałów medycznych,  5) wyrobu, rozlewu, oczyszczania, skażania i odwadniania spirytusu oraz wydzielania spirytusu  z innego wytworu, a także wyrobu i rozlewu wódek  5a) wyrobu i rozlewu wyro-bów winiarskich,  6) wytwarzania wyrobów tytoniowych,  7) transportu morskiego, lotniczego oraz wyko-nywania innych usług lotniczych, a także  zarządzania portami morskimi innymi niż porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki  narodowej i lotniskami,  7a) zarządzania liniami kolejowymi i wykonywania prze-wozów kolejowych,  8) prowadzenia aptek,  8a) obrotu hurtowego lekami gotowymi i surowcami farmaceu-tycznymi przeznaczonymi do  produkcji lub sporządzania leków w aptekach oraz artykułami sanitarnymi,  8b) konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin,  9) obrotu z zagranicą towarami i usługami, okre-ślonymi w drodze rozporządzenia przez  Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą,  10) obrotu dobra-mi kultury powstałymi przed dniem 9 maja 1945 r.,  11) usług: ochrony osób i mienia, detektywistycznych oraz w sprawach paszportowych,  11) usług ochrony osób i mienia,  11a) usług detektywistycznych oraz w sprawach paszportowych,  12) usług kurierskich, a także pocztowych usług o charakterze powszechnym, polegających na  przewozie i doręczaniu w obrocie krajowym i zagranicznym:  a) przesyłek listowych o ma-sie powyżej 2000 g,  b) listów wartościowych o masie powyżej 2000 g,  13) dokonywania przenoszenia za-pisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśmy, płyty, kasety,  wideokasety i wideopłyty,  14) usług telekomu-nikacyjnych,  15) obrotu w kraju i z zagranicą zwierzyną żywą oraz tuszami zwierzyny i ich częściami, z  wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich  na terenie kraju, a także sprzedaży usług turystycznych obejmujących polowania w kraju dla  cudzoziemców i polowania za zagranicą,  16) prowadzenia agencji celnej,  17) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji oraz obrotu paliwami i  energią.  18) produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych pojazdów,  19) międzynarodowego transportu drogowego.  20) skreślony  21) skreślony.
  2. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wyłączyć z obowiązku uzyskiwania koncesji  niektóre rodzaje działalności gospodarczej wymienione w ust. 1.{>>}
  2a. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi, w drodze rozporządzenia, liczbę koncesji, o  których mowa w ust. 1 pkt 18, {>>} warunki wymagane do ich uzyskania, sposób wyboru  koncesjonariuszy oraz obszary dystrybucji tablic rejestracyjnych.
  3. Zasady udzielania koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 1, określają przepisy prawa  geologicznego i górniczego.
  4. Zasady udzielania koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 4,  8 i 8a, określają przepisy o  środkach far-maceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i nadzorze  farmaceutycznym.
  4a. Zasady udzielania koncesji, o której mowa w ust. 1 pkt 7a,  określają przepisy o transporcie  kolejo-wym.
  5. Zasady udzielania koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 12  i 14,  określają przepisy o  łączności.
  6. Zasady udzielania koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 8b, określają przepisy o ochronie  roślin uprawnych.
  7. Zasady udzielania koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 15,określają przepisy prawa  łowieckiego.
  8. Zasady udzielania koncesji, o której mowa w ust. 1 pkt 16,  określają przepisy prawa  celnego.
  9. Zasady udzielania koncesji oraz szczególne rodzaje działalności nie wymagające uzyskania  koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 17,  określają przepisy prawa energetycznego.
  10. Zasady udzielania koncesji, o której mowa w ust. 1 pkt 19, określają przepisy o warunkach  wykony-wania międzynarodowego transportu drogowego.
  11. Zasady udzielania koncesji, o których mowa w ust. 1 pkt 5a, określają przepisy o wyrobie i  rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami.
  12. skreślony.
Postępowanie ewidencyjne (też trzeba znać - szczególnie art.17):
Art. 13. [Odesłanie]  Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, w postępowaniu ewidencyjnym stosuje się przepisy  Kodeksu postępowania administracyjnego.
  Art. 14. [Właściwość i nadzór]
  1. Organem ewidencyjnym jest terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej  w sprawach ewidencji działalności gospodarczej stopnia podstawowego.
  2. Nadzór nad działalnością terenowych organów administracji państwowej o właściwości  szczególnej w sprawach ewidencji działalności gospodarczej sprawuje minister właściwy do spraw  administracji.
  Art. 15. [Wpis i zaświadczenie]
  1. Organ ewidencyjny dokonuje wpisu do ewidencji działalności gospodarczej stosownie do  zgłoszenia.
  2. Organ ewidencyjny doręcza z urzędu przedsiębiorcy zaświadczenie o wpisie do ewidencji, nie  później niż w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia, a kopię tego zaświadczenia przekazuje  właściwemu organowi podatkowemu.
  Art. 16. [Treść zgłoszenia]
  1. Zgłoszenie, o którym mowa w art. 15 ust. 1,  powinno zawierać:  1) oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedziby (miejsca zamieszkania), a w razie ustanowienia  pełnomocników do dokonywania czynności praw-nych w imieniu przedsiębiorcy – również ich  imiona i nazwiska,  2) określenie przedmiotu działalności go-spodarczej,  3) wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej,  4) wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.
  2. Ewidencja działalności gospodarczej jest jawna.
  Art. 17. [Odmowa wpisu]  Organ ewidencyjny wydaje decyzję o odmowie wpisu do ewidencji, gdy zgłoszenie:  1) dotyczy działalności gospodarczej, do której nie stosuje się przepisów usta-wy,  2) dotyczy działalności gospodarczej, która podlega koncesjonowaniu,  3) dotyczy działal-ności gospodarczej, której podjęcie nie podlega zgłoszeniu,  4) zawiera braki formalne, które nie zostały usunięte mimo wezwania w wyznaczonym terminie,  5) dotyczy działalności gospodar-czej objętej prawem wyłączności dla spółdzielni inwalidów i  niewidomych.
  Art. 18. [Zgłoszenie zmian]  Przedsiębiorca jest obowiązany zgłaszać organowi ewidencyjnemu, w ciągu 14 dni, zmiany  stanu faktycznego i prawnego odnoszące się do podmiotu gospodarczego i działalności  gospodarczej, powstałe po wpisie do ewidencji, objęte danymi zawartymi w zgłoszeniu. Do  zgłoszenia zmian stosuje się odpowiednio przepisy art. 13 –17.
  Art. 19. [Wykreślenie]
  1. Wpis do ewidencji podlega wykreśleniu w przypadku:  1) zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej,  2) prawomocnego orzeczenia sądu, zakazującego oso-bie fizycznej prowadzenia działalności  gospodarczej, objętej wpisem.
  2. Wpis do ewidencji podlega wykreśleniu także wtedy, gdy organ ewidencyjny dokonał go z  naruszeniem prawa; w tym przypadku odpowiednio stosuje się przepisy dotyczące wznowienia  postępowania admini-stracyjnego i stwierdzania nieważności decyzji.
  3. Wykreślenie z ewidencji następuje w drodze decyzji administracyjnej, w terminie określonym w  tej decyzji. W przypadku, o którym mowa w ust. 2,  termin nie może być krótszy niż trzy  miesiące.
Koncesjonowanie działalności gospodarczej
  Art. 20. [Organy koncesyjne]
  1. Udzielanie, odmowa udzielenia i cofanie koncesji należy do naczelnego lub centralnego organu  admini-stracji państwowej właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej  podlegającej koncesjo-nowaniu, zwanego dalej „organem koncesyjnym”.
  2. Udzielenie, odmowa udzielenia i cofnięcie koncesji następuje w drodze decyzji administracyjnej.
  3. Do wniosku o udzielenie koncesji stosuje się odpowiednio przepis art. 16 ust. 1. Organ  koncesyjny mo-że zobowiązać wnioskodawcę do przedstawienia, w wyznaczonym terminie,  określonych informacji i doku-mentów mogących uprawdopodobnić, że spełni on warunki  wykonywania działalności gospodarczej, które będą określone w koncesji lub wynikają z odrębnych  przepisów.
  3a. Minister właściwy do udzielania koncesji może, w drodze rozporządzenia, określić rodzaje  dokumen-tów i zakres informacji, o których mowa w ust. 3.
  4. W koncesji zamieszcza się dane objęte wnioskiem. Organ koncesyjny może określić w koncesji  pod-stawowe warunki wykonywania działalności gospodarczej.
  4a. Udzielenie koncesji może być uzależnione od złożenia zabezpieczenia majątkowego roszczeń  osób trzecich do wnioskodawcy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
  5. Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć zakres i przedmiot  działalności gospodarczej w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji ze względu na zagrożenie  interesu gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa albo zagrożenie  bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.
  6. Odmowa udzielenia koncesji lub ograniczenie zakresu i przedmiotu działalności gospodarczej w  stosun-ku do wniosku o udzielenie koncesji może również nastąpić, gdy wnioskodawca nie daje  rękojmi należyte-go wykonywania działalności gospodarczej lub spełnienia warunków, o których  mowa w ust. 4,  albo nie złoży zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 4a.
  7. Właściwy minister może, w drodze rozporządzenia, określić rodzaj, wysokość i sposób  zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 4a,  w zależności od przedmiotu działalności  gospodarczej podlegającej koncesjo-nowaniu.
  7a. Minister Gospodarki, w drodze rozporządzenia, może określić zasady udzielania koncesji w  zakresie objętym rozporządzeniem, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 9.
  Art. 21. [Ważność koncesji – termin]
  1. Koncesję wydaje się na czas nie oznaczony.
  2. Koncesja może być wydana na czas oznaczony:  1) na żądanie ubiegającego się o wydanie koncesji.  2) ze względów, o których mowa w art. 20 ust. 5.
  3. Koncesje w obrocie z zagranicą towarami i usługami, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 9,  wydaje się na czas oznaczony.
  Art. 22. [Zakres kontroli organu koncesyjnego]
  1. Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie:  1) zgodności pro-wadzonej działalności z koncesją,  2) przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej, o których mowa w art. 20  ust. 4  i w przepisach wydanych na podstawie art. 22b,  3) ochrony interesów go-spodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa, a także  ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.
  2. Postępowanie kontrolne wszczyna się na podstawie upoważnienia wydanego przez organ  koncesyjny.
  3. Osoby upoważnione przez organ koncesyjny do dokonywania kontroli są uprawnione w  szczególności do:  1) wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest prowadzona  działalność gospodarcza, w takich dniach i godzinach, w jakich jest prowadzona lub powinna  być prowadzona ta dzia-łalność,  2) żądania pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników  infor-macji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli.
  4. Czynności kontrolnych w przypadkach, o których mowa w ust. 3, dokonuje się w obecności  kontrolo-wanego, osoby zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej, a w razie  nieobecności tych osób – w obecności przywołanego świadka.
  5. Organ koncesyjny może powierzyć dokonanie kontroli, o której mowa w ust. 1,  innemu  organowi pań-stwowemu, wyspecjalizowanemu w kontroli danego rodzaju działalności. Przepisy ust.  2–4 stosuje się od-powiednio.
  6. Organ koncesyjny może wezwać przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych uchybień w  wyznaczonym terminie.
  Art. 22a. [Przyczyny cofnięcia koncesji]
  1. Organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo ograniczyć zakres lub przedmiot działalności  gospodar-czej określonej w koncesji:  1) jeżeli przedsiębiorca nie usunął uchybień w terminie wyznaczonym na pod-stawie art. 22 ust.  6,  2) jeżeli prowadzona działalność rażąco uchybia warunkom wykonywania działalno-ści  gospodarczej, o których mowa w art. 20 ust. 4  i w przepisach wydanych na podstawie  art. 22b  3) z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 5,  4) jeżeli przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo i obrót su-rowcami wtórnymi metali  nieżelaznych (złomem) niezgodnie z art. 24a.
  2. Koncesja może być cofnięta także na zasadach określonych w art. 19.
  Art. 22b. [Uprawnienia Rady Ministrów]  Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, w stosunku do działalności gospodarczej, o  której mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2a, 3 i 11a, określić szczególne warunki jej wykonywania.
  Art. 23. [Promesa koncesji]
  1. Kto zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu, może  ubie-gać się o wydanie promesy koncesji (przyrzeczenia wydania koncesji).
  2. Promesę wydaje się w drodze decyzji administracyjnej.
  3. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy.
  4. W okresie ważności promesy nie można odmówić wydania koncesji na działalność określoną w  prome-sie, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o wydanie  promesy.
SPÓŁKI dzielimy na spółki osobowe i kapitałowe. Spółki osobowe to są takie spółki, w których ważny jest skład osobowy (łączenie osób) a spółki kapitałowe to spółki, które łączą kapitał.
Spółki osobowe to: spółka jawna, komandytowa i cicha.
Spółki kapitałowe to: spółka akcyjna, spółka z ograniczona odpowiedzialnością, i z udziałem kapitału za-granicznego.
Mówimy o spółkach prawa handlowego (kodeks handlowy) i o spółkach prawa cywilnego (kodeks cywilny). Kodeks cywilny rozróżnia tylko jedną spółkę: spółkę cywilną.
!!! Szczególną uwagę przy omawianiu spółek należy zwrócić na: skład osobowy, reprezentacja, prowadzenie spraw spółki, sposób tworzenia, wielkość kapitału, cele i rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiedzialność za zobowiązania spółki, sposób likwidacji spółki (wykreślenie z rejestru).
W spółkach osobowych zawsze prowadzenie spraw i reprezentowanie na zewnątrz jest prawem i obowiąz-kiem każdego wspólnika, a w spółkach kapitałowych do tego celu powołane są odpowiednie organy. Spółki osobowe prowadzą działalność gospodarczą w mniejszym zakresie niż spółki kapitałowe. Odpowiedzialność (osób, które tworzą spółkę) w spółkach osobowych jest nieograniczona, natomiast w spółkach prawa han-dlowego jest odpowiedzialność do wysokości wniesionego do spółki kapitału.
Spółka Cywilna
Kodeks Cywilny:
Art. 860. [Pojęcie, forma] § 1. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspól-nego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.
§ 2. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem.
Art. 861. [Aport] § 1. Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.
§ 2. Domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość.
Art. 862. [Wniesienie rzeczy] Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykona-nia tego zobowiązania, jak również do odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Jeżeli rzeczy mają być wniesione tyl-ko do używania, stosuje się odpowiednio w powyższym zakresie przepisy o najmie.
Art. 863. [Współwłasność łączna] § 1. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.
§ 2. W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.
§ 3. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.
Art. 864. [Odpowiedzialność solidarna] Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.
Art. 865. [Prowadzenie spraw spółki]
§ 1. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.
§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z po-zostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.
§ 3. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty.
Art. 866. [Reprezentowanie spółki] W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
Art. 867. [Udział w zyskach i stratach] § 1. Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach.
§ 2. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach.
Art. 868. [Podział i wypłata zysków] § 1. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po roz-wiązaniu spółki.
§ 2. Jednakże gdy spółka została zawarta na czas dłuższy, wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego.
Art. 869. [Wypowiedzenie udziału] § 1. Jeżeli spółka została zawarta na czas nie oznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.
§ 2. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedze-nia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne.
Art. 870. [Wypowiedzenie przez wierzyciela osobistego] Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy została przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wy-powiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczo-ny. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może z tego terminu skorzy-stać.
Art. 871. [Wystąpienie wspólnika] § 1. Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwro-towi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.
§ 2. Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.
Art. 872. [Spadkobiercy wspólnika] Można zastrzec, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W wypadku takim powinni oni wskazać spółce jedną osobę, która będzie wykonywała ich prawa. Dopóki to nie nastąpi, pozostali wspólnicy mogą sami podejmować wszelkie czynności w zakresie prowa-dzenia spraw spółki.
Art. 873. [Przedłużenie umowy] Jeżeli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spół-ki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nie oznaczony.
Art. 874. [Rozwiązanie spółki przez sąd] Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spół-ki przez sąd.
Art. 875. [Skutki rozwiązania] § 1. Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego ma-jątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych.
§ 2. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpo-wiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki.
§ 3. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.
Majątek spółki składa się z wkładów wnoszonych przez poszczególnych wspólników, domniemywa się, że wartość wkładów jest jednakowa, wkłady wspólników mają jednakową wartość.
Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, w związku z tym nie jest podmiotem prawa własno-ści, czyli nie posiada majątku, własności spółki. Właścicielami majątku spółki pozostają nadal wspólnicy, tzw. współwłasność łączna. Z tej współwłasności łącznej wynika pewne ograniczenie swobodnego rozporzą-dzania majątkiem przez wspólników. W czasie trwania umowy spółki wspólnik nie może rozporządzać swo-im udziałem ani też udziałów w poszczególnych składnikach majątku spółki, to może być możliwe po roz-wiązaniu spółki.
Każdy wspólnik jest uprawniony i jednocześnie zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, które nie prze-kraczają zakresu zwykłych czynności spółki. (Umowa spółki może stanowić o odmiennym prowadzeniu spraw spółki).
Każdy wspólnik, niezależnie od tego czy prowadzi sprawy spółki czy nie, ma prawo do uzyskania informacji o stanie interesów (majątku, interesach, wynikach, itp.) tej spółki.
Za zobowiązania wspólnicy odpowiadają solidarnie! Odpowiedzialność obejmuje zarówno majątek wspólny jak i majątek indywidualny każdego wspólnika.
Każdy wspólnik ma prawo do równego podziału zysków, oraz obowiązek równego pokrycia strat (są wyjątki - umowa spółki może stanowić inaczej).
Uprawnieniem zasadniczym wspólnika jest możliwość wystąpienia ze spółki ale tylko dla takiej, która zosta-ła zawarta na czas nieoznaczony; poprzez wypowiedzenie udziału na trzy miesiące przed zakończeniem roku obrachunkowego; w każdym czasie z ważnych powodów (np. wyjazd na stałe za granicę).
Rozwiązanie spółki powoduje: (ważne!!)
uregulowania prawne (np. jak stanowi umowa),
osiągnięcie zamierzonego celu, dla którego ta spółka została zawarta,
upływ czasu, na który spółka została zawarta.
Jeżeli mimo wszystko spółka dalej prowadzi działalność, to uważa się przez prawo, że spółka przedłuża swoją działalność na czas nieoznaczony.
Bezwzględne rozwiązanie:
pozostaje jeden wspólnik,
na podstawie jednomyślnej uchwały wspólników.
Od chwili kiedy następuje rozwiązanie spółki w odniesieniu do jej majątku mają zastosowanie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Od tego też momentu każdy wspólnik może rozporządzać swym udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Następstwem rozwiązania spółki jest likwidacja (proces likwidacji) – zlikwidowanie majątku, spłata długów, ściągnięcie wierzytelności, rozliczenie nadwyżek lub pokrycie strat, zwrot wkładów.
Spółka cywilna, która stanowi tylko stosunek zobowiązaniowy między wspólnikami nie może nosić nazwy. Określa się wyłącznie za pomocą nazwy wspólników. Nazwa s. c. nie podlega ochronie prawnej.
Spółka Cywilna w ewidencji działalności gospodarczej.
Wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej z wyjątkiem przypadków określonych w  art. 9 ustawy o działalności gospodarczej.
Stosunki majątkowe
Spółkę cywilną można wnieść jako aport (wkład niepieniężny) do Sp. z o.o. oraz  S.A. jak również do innej spółki cywilnej.
Spółka cicha (jest odmiana spółki cywilnej) – umowa spółki nienazwana w formie pisemnej
Wspólnik cichy:
nie prowadzi spraw spółki,
nie reprezentuje spółki wobec osób trzecich,
jego nazwisko nie figuruje w nazwie spółki,
może wnieść wkład pieniężny lub rzeczowy do spółki, wniesiony majątek może stracić lub powiększyć,
nie ponosi żadnej odpowiedzialności za sprawy spółki.
Spółki prawa handlowego
spółki osobowe: jawna, komandytowa
spółki kapitałowe: z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna
Spółki kapitałowe mają osobowość prawną.
Pierwotnym aktem, który doprowadza do powstania spółki jest umowa między wspólnikami a w przypadku Spółki Akcyjnej podpisanie Statutu.
Dokonanie rejestracji w sądzie. Tylko spółka z o.o. i S.A. w momencie rejestracji otrzymują osobowość prawną. Prowadzenie spraw spółki i reprezentowanie spraw spółki na zewnątrz powierzane jest specjalnie do tego powołanym organom (zarząd i prokurenci).
Spółka komandytowa i jawna nie posiadają osobowości prawnej, ale maja zdolność prawną, do czynności prawnej i procesową.
Umowa w formie aktu notarialnego.
Spółka Akcyjna i Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością otrzymują osobowość prawną w momencie reje-stracji. Oznacza to, że wspólnicy mogą prowadzić sprawy spółki i ją reprezentować. Organami są Członko-wie Zarządu i Prokurenci.
Prokura  (we wszystkich spółkach) jest to pełnomocnictwo udzielane przez poszczególne rodzaje spółek handlowych do reprezentowania spółki. Osoba, której udzielono prokury jest uprawniona do wykonywania wszystkich czynności sądowych i pozasądowych. Prokura nie może być przeniesiona na inną osobę. Udzie-lenie i wygaśnięcie prokury wymaga wpisu do rejestru handlowego. Można ja w każdej chwili odwołać. Po-wołanie prokurenta wymaga wpisu do Rejestru Handlowego wraz z notarialnym wzorem podpisu. Prokura wygasa z mocy prawa gdy ogłoszono likwidację spółki i upadłość spółki. Wzór podpisu prokurenta musi być określony notarialnie.
Spółka jawna